પીએમ પોષણ યોજના (એમડીએમ)
પરિચય
મધ્યાહન ભોજન યોજના ગુજરાતમાં 1984 માં શરૂ કરવામાં આવી હતી. આ યોજનામાં કેન્દ્ર સરકારનો હિસ્સો 60% અને રાજ્ય સરકારનો હિસ્સો 40% છે. તેમાં સરકારી સહાયિત, સ્થાનિક સંસ્થાની શાળામાં પ્રાથમિક અને ઉચ્ચ પ્રાથમિક વર્ગના બાળકો માટે કામકાજના દિવસોમાં મફત ભોજનની જોગવાઈ સામેલ છે.
પ્રધાન મંત્રી પોષણ શક્તિ નિર્માણ- PM પોષણ યોજના (અગાઉ મધ્યાહન ભોજન યોજના તરીકે ઓળખાતી) કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા પત્ર નંબર F.No,1-3/2021-Desk(PM POSHAN YOJANA) તારીખ 06/10/2021 થી મંજૂર કરવામાં આવી છે. ધોરણ 1 થી 8 (6 થી 14 વર્ષની વય જૂથને આવરી લેતા) માં નોંધાયેલા દરેક બાળકને ગરમ રાંધેલું ભોજન પ્રદાન કરવા માટે રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ નીતિ-2020 માં પરિકલ્પના મુજબ બાલવાટિકા (જે ધોરણ-1 પહેલાના છે) ના બાળકો માટે યોજનાના વિસ્તરણ સાથેની સમગ્ર શિક્ષા હેઠળ સહાયિત સરકારી અને સરકારી સહાયિત પ્રાથમિક શાળાઓ, વિશેષ તાલીમ કેન્દ્રો (STC) અને મદ્રેસાઓનો સમાવેશ કરવામાં આવેલ છે.
મુખ્ય કામગીરી
- બાળકોને ગરમ રાંધેલું ભોજન આપવું.
- બાળકોની પોષણની સ્થિતિ સુધારવા માટે.
- વંચિત વર્ગના ગરીબ બાળકોને પ્રોત્સાહિત કરવા, શાળામાં વધુ નિયમિતપણે હાજરી આપવા અને વર્ગખંડની પ્રવૃત્તિઓ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં મદદ કરવા, નોંધણી જાળવી રાખવા અને હાજરી દરમાં વધારો કરવો.
- શાળામાં વિદ્યાર્થીઓના ડ્રોપ આઉટ રેશિયોમાં ઘટાડો કરવો.
- પેટા કંપનીનો ઉદ્દેશ્ય ગ્રામીણ ક્ષેત્રમાં રોજગાર પ્રદાન કરવાનો છે.
સેવા શ્રેણી : જિલ્લા કક્ષાએ દેખરેખ.
સંબંધિત શાખા : તાલુકા કક્ષાએ પીએમ પોષણ યોજના શાખા.
મિશન અને વિઝન
પીએમ પોષણ યોજનાના ત્રણ મુખ્ય લક્ષ્યો નીચે મુજબ છે:
૧) બાળ પોષણ
૨) શૈક્ષણિક ઉન્નતિ અને
૩) સામાજિક સમાનતા.
વધુમાં, પીએમ પોષણ યોજનાને બાળકોમાં સ્વચ્છતા અને તેની કેળવવાની તક તરીકે જોવામાં આવે છે.
ક્રમ નં. | વિગત | ધો. ૧ થી ૫ | ધો. ૬ થી ૮ | ||
---|---|---|---|---|---|
જથ્થો | દર (રુ.) | જથ્થો | દર (રુ.) | ||
૧ | શાકભાજી | ૫૦ | ૨.૦૩ | ૭૫ | ૩.૦૩ |
૨ | બળતણ (ગેસ) | – | ૦.૯૬ | ૦ | ૧.૪૪ |
૩ | દળામણ | 50 | ૦.૧૭ | ૭૫ | ૦.૨૫ |
કુલ:- | ૩.૧૬ | ૪.૭૨ |
ક્રમ નં. | વિગત | દૈનિક જથ્થો (ગ્રા.) | |
---|---|---|---|
ધો. ૧ થી ૫ | ધો. ૬ થી ૮ | ||
૧ | ઘંઉ/ચોખા | ૧૦૦ | ૧૫૦ |
૨ | દાળ | ૨૦ | ૩૦ |
૩ | શાકભાજી | ૫૦ | ૭૫ |
૪ | તેલ | ૧૦ | ૧૦ |
કુલ:- | ૧૮૦ | ૨૬૫ |
વાર | નાસ્તો | પ્રથમ ભોજન |
---|---|---|
સોમવાર | સુખડી | વેજીટેબલ ખિચડી અથવા ખારી ભાત શાકભાજી સહિત |
મંગળવાર | કઠોળ ચાટ (કાળા મગ/લીલા મગ, ચણા કે ઉપલબ્ધ કઠોળ) | ફાડા લાપસી અને શાક અથવા મુઠિયા અને શાક |
બુધવાર | મીક્ષ દાળ/ ઉપલબ્ધ કઠોળ/ ઉસળ | વેજીટેબલ પુલાવ |
ગુરુવાર | કઠોળ ચાટ (કાળા મગ/લીલા મગ, ચણા કે ઉપલબ્ધ કઠોળ) | દાળ ઢોકળી |
શુક્રવાર | મુઠિયા | દાળ ભાત |
શનિવાર | કઠોળ ચાટ (કાળા મગ/લીલા મગ, ચણા કે ઉપલબ્ધ કઠોળ) | વેજીટેબલ પુલાવ |